Gartner: 'Concurrentievoordeel met AI '

In Barcelona zullen veel zaken op de agenda staan die daarmee te maken hebben. “Natuurlijk ligt de focus op AI, maar ook andere onderwerpen komen aan bod. Er staan een aantal interessante presentaties op de planning. Eén ervan gaat over de implicaties van niet alleen ChatGPT, maar ook gerelateerde technologieën voor organisaties. Wat betekent dat dan voor jou, zowel strategisch als operationeel?”

Toekomst van werk
“Een andere presentatie gaat over de toekomst van AI, een vraag die vaak gesteld wordt omdat de ontwikkelingen zo snel gaan. En dan is er nog een presentatie over de impact van AI op de toekomst van werk. Wij denken niet dat AI op korte termijn alle banen gaat vervangen, daar is de technologie nog niet klaar voor. Maar we geloven wel dat het een steeds grotere impact zal hebben op de manier waarop we werken. We verliezen waarschijnlijk niet onze baan, maar we zullen wel op een andere manier gaan werken.”

“We kunnen naar deze ontwikkelingen kijken vanuit verschillende perspectieven. Technisch gezien was het geen verrassing dat generatieve technologieën een grote trend zouden worden in het veld van AI. Wat wel verrassend was, vanuit een maatschappelijk oogpunt, is dat ChatGPT viraal ging, ook in Nederlandse vertaling.”

Verrast
“Niemand, inclusief OpenAI, had verwacht dat het zo'n grote vlucht zou nemen. Bij Gartner denken we dat dit vooral komt omdat mensen verrast werden door de ogenschijnlijk hoge betrouwbaarheid en de menselijke aard van de taal die gegenereerd wordt door GPT en andere generatieve technologieën. Dat heeft tot veel opwinding geleid. Maar het heeft ook geresulteerd in een breed gedragen besef onder bestuurders en leiders dat AI zeer snel evolueert en dat we er iets mee moeten doen. Organisaties die voorheen terughoudend waren, voelen nu de druk om echt deel te nemen. De angst om iets te missen, FOMO, is een breed gedragen sentiment in de markt op dit moment.”

“Sommige organisaties waren al verder gevorderd, terwijl anderen nog niet echt met AI bezig waren. Maar ze realiseren zich nu dat ze er iets mee moeten doen. Het is een soort kantelpunt in de adoptie van AI, wat leidt tot een enorme versnelling. Men beseft dat het een belangrijke technologie is, niet alleen voor organisaties, maar voor de hele samenleving. Er zijn veel emoties en sentimenten over deze technologie, van extreem positief tot extreem angstig. Het is belangrijk om die zowel over-optimistische als over-pessimistische gevoelens te onderkennen. Ze spelen immers een belangrijke rol in het vertrouwen en toepassen van AI”

Hype
“Op dit moment is mijn eerste advies om je niet te laten meeslepen. Er is veel hype rondom AI, maar het is niet zo dat het op dit moment een soort wondermiddel is. Het blijft een technologie die je op twee niveaus kunt beginnen te adopteren. Ten eerste kun je AI gebruiken om te verbeteren wat je al doet. Het kan je medewerkers efficiënter maken, bijvoorbeeld door sneller teksten te produceren of betere voorspellingen te maken om beter voorbereid te zijn op de toekomst. Dat is allemaal prima en waardevol. Maar het is niet game-changing of transformatief.”.

“Wanneer je AI echt als een concurrentievoordeel wilt gebruiken moet je creatiever worden. Je zou moeten overwegen om met AI nieuwe producten of diensten te ontwikkelen, of zelfs nieuwe bedrijfsmodellen die voorheen beperkt of helemaal niet mogelijk waren. We zien dat de meest succesvolle nieuwe bedrijven van de afgelopen tien jaar allemaal 'AI-native' zijn, dat wil zeggen, ze hebben AI in hun DNA. Denk aan de meest succesvolle nieuwe bedrijven van de afgelopen 10 jaar. Het is voor hen volkomen normaal om AI te gebruiken in hun producten en diensten.”

Waarde
“Mijn advies is dus om te verkennen waar AI waarde kan toevoegen aan je huidige bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door betere efficiëntie of productiviteit. Maar kijk ook naar de mogelijkheden voor game-changing innovaties als je echt serieus bent over het adopteren van AI.”

“Bijvoorbeeld in de farmaceutische industrie waar AI wordt gebruikt om nieuwe molecuulstructuren voor antibiotica te creëren. Deze zijn veel sterker en effectiever dan de huidige generatie antibiotica en hebben ook minder bijwerkingen. Je kunt in plaats van traditioneel laboratoriumonderzoek eerst simulaties uitvoeren om te zien welke moleculen het meest effectief zijn.”

Impact
Hij verwacht dat dergelijke toepassingen van AI, hoewel ze misschien minder bekend zijn dan toepassingen zoals ChatGPT, een veel grotere impact kunnen hebben. Hetzelfde geldt voor de ontwikkeling van nieuwe materialen en producten, wat een stille revolutie teweegbrengt in bijvoorbeeld de materiaalwetenschappen en de voedingsmiddelenindustrie. “We spreken hier over sciencefiction-achtige nieuwe materialen en producten die we ons momenteel nauwelijks kunnen voorstellen.”

“Dichter bij huis zien we ook het gebruik van AI voor geavanceerdere optimalisatie van bedrijfsprocessen, met name in logistiek en callcenters, of verkeersmanagement. Dat biedt voordelen als een efficiëntere planning maar ook het effectiever omgaan met onverwachte gebeurtenissen en verstoringen. Ik denk dat er enorm veel potentieel is voor de komende jaren, zowel voor individuele bedrijven als voor de samenleving als geheel.”

Risico’s
Dit neemt niet weg dat er oog moet zijn voor de risico´s van AI. “AI kan misbruikt worden door kwaadwillenden, niet alleen in de context van cyberaanvallen, maar ook bijvoorbeeld in de vorm van fraude. Misschien nog fundamenteler is dat de huidige generatie AI ook bepaalde beperkingen heeft, zoals betrouwbaarheidsproblemen en het fenomeen van hallucinaties. Ook discriminatie, schendingen van privacy en het niet respecteren van intellectueel eigendom zijn bekende risico’s. Sommige mensen doen dit af als kinderziektes, maar als je er goed naar kijkt, dan zijn dit serieuze problemen. Ook de beperkte transparantie - het feit dat we niet echt kunnen zien hoe de AI tot zijn conclusies komt - is een uitdaging. Deze problemen zijn niet zomaar op te lossen door meer rekenkracht en data in te zetten.”

“We moeten dus voorzichtig zijn met ons optimisme, vooral als het gaat om de betrouwbaarheid en transparantie van AI. De huidige modellen hebben nog een lange weg te gaan. Dat brengt ons bij de conclusie dat AI nog niet volwassen genoeg is om mensen volledig te vervangen. Maar door de toenemende adoptie, versneld door de huidige hype, zal het werk ongetwijfeld veranderen.”

Auteur: Marco van der Hoeven