Open source, soevereiniteit en samenwerking: SUSE over de digitale transformatie bij de overheid

"Het gaat goed met SUSE," begint Bert Boerland. De geopolitieke ontwikkelingen in Amerika spelen Europese bedrijven als SUSE paradoxaal genoeg in de kaart. “Het is een gure wind, maar hij staat wel in onze rug. Onze grootste marketingmedewerker zit in het Witte Huis. Europese bedrijven hebben nu een streepje voor bij Europese overheden." Het toenemende besef dat afhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen risico’s met zich meebrengt, leidt tot meer interesse in Europese alternatieven. “We krijgen steeds vaker de vraag: hoe kunnen we minder afhankelijk worden van één leverancier? Dan komen wij vanzelf in beeld.”

Tegelijkertijd ziet hij genoeg uitdagingen in de markt. "We hebben heel lang heel veel eieren in één mandje gelegd. Omdat het het beste product was, wat kon er misgaan? Maar je ziet nu dat je moet veranderen, je moet vooruit." De behoefte aan flexibiliteit en keuzevrijheid groeit. “Steeds meer organisaties beseffen dat IT een strategisch instrument is, geen black box. Je moet kunnen sturen, bijsturen, en uiteindelijk kunnen weglopen als het nodig is.”

Risico

Daar is veel werk te doen. In Nederland zit 90% van de gemeenten in de cloud. Het overgrote deel daarvan is Microsoft. “Het probleem is dat Nederland zijn IT-strategie te veel op één partij heeft gebaseerd. Niet alleen bij Microsoft, maar hetzelfde geldt voor VMware en andere vendoren.” Volgens Boerland is dat risicovol, zeker als leveranciers hun spelregels veranderen. “Het afgelopen jaar hebben we de nadelen daarvan gezien, bijvoorbeeld bij het veranderende licentiemodel van een leverancier. Sommige klanten moesten zestien keer zoveel betalen. Dat is dan de positie waarin je jezelf hebt gemanoeuvreerd door voor één partij te kiezen. Je moet je dus bewust zijn van je afhankelijkheid. Niet alleen van de leverancier, maar ook van het ontbreken van een exitstrategie. Dat is wat digitale volwassenheid betekent.”

Hij pleit dan ook voor een duale strategie. "Met publiek geld kun je beter een multi-vendorbeleid voeren. Sommige vendoren proberen het maximale te halen uit hun klant. Die moeten dus nadenken over afhankelijkheid. Bewustwording is de eerste grote stap daarin." Hij vervolgt: “Open source kan daarin een sleutelrol spelen. Het is niet gratis, maar het geeft je wel vrijheid. En in vrijheid zit continuïteit.”

Open source

Dit alles leidt tot een herwaardering van open source. "Wij leveren producten onder een open source licentie. Die mag je gebruiken. Wanneer je je ondersteuning wil, betaal je. Het is een beetje te vergelijken met een verzekering." Hij benadrukt dat SUSE het oudste open source bedrijf ter wereld is. "We bestaan 33 jaar, en hebben dit businessmodel uitgevonden. Ondertussen is open source gemeengoed geworden. In een horloge zit open source, evenals in je telefoon, je Mac, de WiFi-router, de wasmachine. Niemand weet het, maar open source heeft al lang gewonnen."

"Open source is lang bottom-up gepromoot. Techneuten overtuigden techneuten. Maar boven in de organisatie werd het niet gehoord. Niemand belt open source. Er is geen billboard. De marketingmachine ontbrak." Daar komt nu verandering in. “We spreken steeds vaker met CIO’s en bestuurders. Het gesprek gaat niet meer over code, maar over controle, kosten, en continuïteit. Dat is de taal die nu nodig is.”

Ook Microsoft draagt daar nu aan bij: "Het is een van de grootste contributors aan open source. Overheden worden zich daar steeds bewuster van. Zij gebruiken het, continueren het, adopteren het. Soms starten ze eigen open sourceprojecten." Volgens Boerland is dat een positieve ontwikkeling: “Je ziet dat open source volwassen wordt, ook in het beleid. Het is niet meer een keuze van nerds, maar een strategische beslissing.”

Soevereiniteit

Een ander belangrijk thema is de veelbesproken digitale soevereiniteit. "Al mijn klanten bij de overheid gebruiken onze producten on-premise. Niemand gebruikt de cloud voor gevoelige data. Slimme overheden hebben dus een lijn getrokken. Geen identity management door derden, geen data in de cloud, geen applicaties daar." Boerland legt uit: "Wij verkopen geen licenties maar subscriptions. Klanten mogen bellen, wij helpen. Maar wij noch derde overheden kunnen niet bij hun data. Dat is soevereiniteit. Je hoeft niet te voldoen aan andermans digitale wetten."

Kosten zijn zelden de belangrijkste drijfveer. "Vertrouwen en voorspelbaarheid wel. Toen grote aanbieders de prijs verhoogden, was het vertrouwen weg. Niemand zegt dan nog: 'Wat voor andere diensten heb je?' Iedereen denkt: 'Hoe kom ik hiervan af?'" Die voorspelbaarheid, zegt hij, is wat klanten zoeken. “Je wilt niet dat je strategie elk kwartaal wijzigt omdat een leverancier dat beslist.”

AI

AI speelt een steeds grotere rol. "AI is overal. Ook wij integreren AI in onze producten, maar omdat onze producten niet alleen de cloud zitten, maar ook airgapped draaien, moeten we lokale LLM's gebruiken." SUSE faciliteert klanten daarbij: "Linux, Kubernetes en AI-oplossingen bieden we turnkey aan. Je zet het aan en het werkt. We zijn niet opinionated, maar bieden veel standaardconfiguraties. Veilig, snel en modern." Tegelijkertijd waarschuwt hij voor blind vertrouwen: “AI is een black box. Je moet weten waar je data naartoe gaat en wie er toegang toe heeft. Dat is de kern van soevereiniteit.”

Samenwerking

Het ecosysteem waarin SUSE opereert is volledig partnergedreven. "Alle verkoop verloopt via onze partners. We geloven in die samenwerking, waar ook klanten een rol in spelen. Zij zijn soms de beste verkopers.” Boerland ziet dat samenwerking binnen het open source-ecosysteem steeds belangrijker wordt. “Onze partners brengen kennis, implementeren oplossingen, en signaleren kansen. We bouwen met elkaar aan robuuste infrastructuren, waarbij geen enkele partij het alleen kan.”

Zo wordt duidelijk dat de toekomst van overheids-IT volgens SUSE niet ligt in afhankelijkheid, maar in keuzevrijheid, samenwerking en transparantie. “Technologie moet geen lock-in zijn, maar een middel om publieke waarden te beschermen.” Boerland besluit: “Digitale autonomie begint bij inzicht, groeit via samenwerking, en bloeit bij bewust beleid. Daar willen wij aan bijdragen.”