EU wil verbetering arbeidsomstandigheden bij platformwerk
De Europese Commissie kondigt een reeks maatregelen aan om de arbeidsomstandigheden bij internet platform leveranciers zoals Amazon te verbeteren en om de duurzame groei van digitale arbeidsplatforms in de EU te ondersteunen.
De nieuwe regels zullen ervoor zorgen dat mensen die via digitale arbeidsplatforms werken, kunnen genieten van de arbeidsrechten en sociale uitkeringen waar ze recht op hebben. Ze krijgen ook extra bescherming wat betreft het gebruik van algoritmisch beheer (dwz geautomatiseerde systemen die managementfuncties op het werk ondersteunen of vervangen). Een gemeenschappelijke reeks EU-regels zal voor meer rechtszekerheid zorgen, waardoor digitale arbeidsplatforms ten volle kunnen profiteren van het economische potentieel van de eengemaakte markt en van een gelijk speelveld.
Als onderdeel van het pakket van vandaag stelt de Commissie het volgende voor:
Een mededeling waarin de EU-aanpak en maatregelen inzake platformwerk worden uiteengezet. Deze worden aangevuld met maatregelen die nationale autoriteiten, sociale partners en andere relevante actoren op hun niveau moeten nemen. Het is ook bedoeld om de basis te leggen voor het werk aan toekomstige wereldwijde normen voor platformwerk van hoge kwaliteit.
Een voorstel voor een richtlijn betreffende de verbetering van de arbeidsomstandigheden bij platformwerk. Dit omvat maatregelen om de arbeidsstatus van mensen die werken via digitale arbeidsplatforms correct te bepalen en nieuwe rechten voor zowel werknemers als zelfstandigen met betrekking tot algoritmisch management.
Ontwerprichtsnoeren ter verduidelijking van de toepassing van het EU-mededingingsrecht op collectieve overeenkomsten van zelfstandige zelfstandigen die hun arbeidsvoorwaarden willen verbeteren. Dit geldt ook voor degenen die werken via digitale arbeidsplatforms.
Richtlijn verbetering arbeidsomstandigheden bij platformwerk
Arbeidsstatus
De voorgestelde richtlijn streeft ernaar ervoor te zorgen dat mensen die via digitale arbeidsplatforms werken, de wettelijke arbeidsstatus krijgen die overeenkomt met hun feitelijke werkregelingen. Het biedt een lijst met controlecriteria om te bepalen of het platform een "werkgever" is. Als het platform aan ten minste twee van deze criteria voldoet, wordt het wettelijk verondersteld een werkgever te zijn. De mensen die via hen werken, zouden daarom de arbeids- en sociale rechten genieten die horen bij de status van "arbeider". Voor degenen die opnieuw als werknemers worden aangemerkt, betekent dit het recht op een minimumloon (indien aanwezig), collectieve onderhandelingen, arbeidstijd en gezondheidsbescherming, het recht op betaald verlof of verbeterde toegang tot bescherming tegen arbeidsongevallen, werkloosheids- en ziekte-uitkeringen, zoals evenals premiegebonden ouderdomspensioenen. Platforms hebben het recht om deze classificatie te betwisten of te "weerleggen", met de bewijslast dat er geen arbeidsverhouding op hen rust. De duidelijke criteria die de Commissie voorstelt, zullen de platforms meer rechtszekerheid geven, de proceskosten verlagen en de bedrijfsplanning vergemakkelijken.
Algoritmisch beheer
De richtlijn vergroot de transparantie bij het gebruik van algoritmen door digitale arbeidsplatforms, zorgt voor menselijke controle op de naleving van de arbeidsvoorwaarden en geeft het recht om geautomatiseerde beslissingen aan te vechten. Deze nieuwe rechten zullen worden toegekend aan zowel werknemers als echte zelfstandigen.
Handhaving, transparantie en traceerbaarheid
Nationale autoriteiten hebben vaak moeite om toegang te krijgen tot gegevens op platforms en de mensen die ermee werken. Dit is nog moeilijker wanneer platforms in meerdere lidstaten actief zijn, waardoor het onduidelijk is waar platformwerk wordt verricht en door wie.
Het voorstel van de Commissie zal zorgen voor meer transparantie rond platforms door verduidelijking van de bestaande verplichtingen om werk aan de nationale autoriteiten te melden en door platforms te vragen essentiële informatie over hun activiteiten en de mensen die via hen werken beschikbaar te stellen aan de nationale autoriteiten.
In haar mededeling over betere arbeidsomstandigheden voor een sterker sociaal Europa: de voordelen van digitalisering ten volle benutten voor de toekomst van werk , roept de Commissie de lidstaten, de sociale partners en alle relevante actoren op om concrete maatregelen voor te stellen om de arbeidsomstandigheden bij platformwerk te verbeteren . Het doel is om de voordelen van de digitale transformatie te benutten en de Europese sociale markteconomie te beschermen. De EU wil ook het goede voorbeeld geven en bijdragen aan toekomstige wereldwijde normen voor platformwerk van hoge kwaliteit. Platforms opereren grensoverschrijdend en rechtvaardigen een grensoverschrijdende regelgevingsaanpak.
Ontwerprichtsnoeren voor de toepassing van het EU-mededingingsrecht
De Commissie lanceert vandaag ook een openbare raadpleging over ontwerprichtsnoeren over de toepassing van het EU-mededingingsrecht op collectieve overeenkomsten van zelfstandigen die alleen werken, dwz mensen die volledig alleen werken en geen anderen in dienst hebben. Deze ontwerprichtsnoeren zijn bedoeld om rechtszekerheid te bieden en ervoor te zorgen dat het EU-mededingingsrecht de inspanningen van bepaalde zelfstandigen die zelfstandig werken niet in de weg staat om collectief hun arbeidsvoorwaarden, met inbegrip van beloning, te verbeteren in gevallen waarin zij zich in een relatief zwakke positie bevinden, bijvoorbeeld wanneer zij worden geconfronteerd met een aanzienlijke onevenwichtigheid in de onderhandelingsmacht. De conceptrichtlijnen hebben betrekking op zowel online als offline situaties.
Uitvoerend vicevoorzitter voor Een Europa dat geschikt is voor het digitale tijdperk, Margrethe Vestager , zei: "Nu er steeds meer banen worden gecreëerd door digitale arbeidsplatforms, moeten we zorgen voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor iedereen die hun inkomen uit dergelijk werk haalt. Ons voorstel voor een richtlijn zal schijnzelfstandigen die voor platforms werken helpen om hun arbeidsstatus correct te bepalen en alle sociale rechten die daarbij horen te genieten. Echte zelfstandigen op platforms worden beschermd door meer rechtszekerheid over hun status en er komen nieuwe waarborgen tegen de valkuilen van algoritmisch beheer. Dit is een belangrijke stap naar een meer sociale digitale economie.”
Executive Vice President voor een economie die werkt voor mensen, Valdis Dombrovskis , zei: “Digitale arbeidsplatforms spelen een belangrijke rol in onze economie omdat ze innovatie brengen, banen bieden en helpen om aan de vraag van de consument te voldoen. Mensen staan centraal in dit bedrijfsmodel en hebben recht op fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden en sociale bescherming. Daarom stellen we vandaag nieuwe regels voor, om de groei van digitale arbeidsplatforms zekerder te maken en om de rechten van mensen die in de platformeconomie werken te beschermen, zodat iedereen deze kans optimaal kan benutten.”
Commissaris voor Banen en Sociale Rechten, Nicolas Schmit , zei: "We moeten het banenscheppend potentieel van digitale platforms optimaal benutten. Maar we moeten er ook voor zorgen dat het kwaliteitsbanen zijn, die geen precairheid in de hand werken, zodat de mensen die er werken zekerheid hebben en plannen kunnen maken voor hun toekomst. Het voorstel van de Commissie bevat duidelijke criteria om vast te stellen of een platform een werkgever is, en zo ja, dan hebben hun werknemers recht op bepaalde sociale bescherming en arbeidsrechten. Technologische vooruitgang moet eerlijk en inclusief zijn, daarom richt het voorstel zich ook op transparantie en toezicht op de algoritmen van platforms.”
Volgende stappen
Het voorstel van de Commissie voor een richtlijn betreffende de verbetering van de arbeidsomstandigheden bij platformwerk zal nu worden besproken door het Europees Parlement en de Raad. Na goedkeuring hebben de lidstaten twee jaar de tijd om de richtlijn in nationaal recht om te zetten.
De ontwerprichtsnoeren over de toepassing van het EU-mededingingsrecht zullen gedurende acht weken worden geraadpleegd om feedback van belanghebbenden te verzamelen, waarna ze door de Commissie zullen worden aangenomen. De richtsnoeren binden de Commissie bij haar latere interpretatie en handhaving van de EU-mededingingsregels.
Achtergrond
De digitale platformeconomie groeit snel. Tegenwoordig werken meer dan 28 miljoen mensen in de EU via digitale arbeidsplatforms. In 2025 zal hun aantal naar verwachting 43 miljoen mensen bereiken. Het overgrote deel van deze mensen is echt zelfstandig ondernemer. Naar schatting zijn 5,5 miljoen echter ten onrechte aangemerkt als zelfstandigen. Tussen 2016 en 2020 zijn de inkomsten in de platformeconomie bijna vervijfvoudigd van naar schatting € 3 miljard tot ongeveer € 14 miljard.
Digitale arbeidsplatforms creëren kansen voor bedrijven, werknemers en zelfstandigen, evenals een betere toegang tot diensten voor consumenten. Nieuwe manieren van werken brengen echter ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Het wordt steeds moeilijker om de arbeidsstatus van mensen correct te classificeren, wat in sommige gevallen leidt tot ontoereikende arbeidsrechten en sociale bescherming. Daarnaast kan het gebruik van algoritmen bij platformwerk vragen oproepen over verantwoording en transparantie.
In haar politieke beleidslijnen benadrukte president Von der Leyen dat "digitale transformatie snelle veranderingen met zich meebrengt die onze arbeidsmarkten beïnvloeden". Ze nam de toezegging om “te kijken naar manieren om de arbeidsomstandigheden van platformwerkers te verbeteren”. In het werkprogramma van de Commissie voor 2021 werd een wetgevingsinitiatief aangekondigd ter verbetering van de arbeidsomstandigheden bij platformwerk voor eind 2021, na een raadpleging in twee fasen van de sociale partners. Het voorstel is een van de belangrijkste initiatieven van het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten .
Overeenkomstig artikel 154, lid 2, VWEU heeft de Commissie de Europese sociale partners in twee fasen geraadpleegd. De raadpleging in de eerste fase liep van 24 februari tot 7 april 2021. De raadpleging in de tweede fase ging van start op 15 juni en eindigde op 15 september 2021. Daarnaast heeft de Commissie uitwisselingen gehouden met veel relevante partijen om dit initiatief te informeren, met inbegrip van speciale bijeenkomsten met platformbedrijven, verenigingen van platformwerkers, vakbonden, vertegenwoordigers van de lidstaten, deskundigen uit de academische wereld en internationale organisaties en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld. De resultaten van het raadplegingsproces zijn beschikbaar in de bijlage bij de effectbeoordeling bij het voorstel voor een richtlijn.
Voor meer informatie
Vragen en antwoorden: arbeidsomstandigheden bij platformwerk verbeteren
