Nogmaals: Banken vragen nooit om betaalpas op te sturen

“In de praktijk zien we dat er steeds vaker aan mensen wordt gevraagd om de betaalpas op te sturen, en dat is alarmerend. De betaalpas kan namelijk niet alleen misbruikt worden om betalingen te doen, maar is voor fraudeurs ook vaak de laatste stap om toegang te krijgen tot de online bankomgeving,” vertelt Kathelijne Swaak, Expert Lead Fraud Chain. Om deze vorm van fraude tegen te gaan, wil ABN AMRO het bewustzijn verhogen over wat banken hun klanten nooit zullen vragen.

De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek:

• Eén op de acht (12%) Nederlanders sluit niet uit dat banken kunnen vragen een betaalpas op te sturen, terwijl banken dit nooit van hun klanten zullen vragen

• Ruim een kwart (27%) van de Nederlanders is niet volledig op de hoogte van wat een bank nooit aan hen zal vragen

• Jongvolwassen Nederlanders (18-34 jaar) zijn het meest vatbaar om op nep-verzoeken van banken te reageren

Fraudeurs gebruiken onwetendheid

ABN AMRO ziet regelmatig gevallen waarbij oplichters vragen om een betaalpas op te sturen. Dat vormt een direct risico, aangezien hiermee in combinatie met al eerder achterhaalde gegevens toegang kan worden verkregen tot de bankomgeving. Banken vragen nooit om een pas op de post te doen. Zij hebben namelijk al toegang tot klantgegevens, en kunnen in geval van nood de pas op afstand blokkeren. Door een betaalpas op te sturen, kan deze alleen maar in verkeerde handen vallen. De kans op verlies is groot, en de pas kan gestolen of onderschept worden door oplichters. “Gelukkig is een grote meerderheid zich ervan bewust dat een bank nooit zal vragen om een betaalpas op te sturen. Maar ik schrik ervan dat er omgerekend bijna twee miljoen Nederlanders zijn die zo’n truc van fraudeurs waarschijnlijk niet doorzien,” aldus Kathelijne Swaak. “Het is daarom belangrijk dat financiële instellingen ook communiceren over de zaken die ze hun klanten nooit vragen, en uitleggen waarom ze dat niet doen. Door het bewustzijn hierover te vergroten, kan veel leed worden voorkomen.”

Jongeren vatbaarder voor frauduleuze verzoeken dan ouderen

Het stereotype beeld is dat vooral ouderen slachtoffer worden van bankfraude. Onderzoek van de Universiteit Twente (2022) liet echter al zien dat juist jongeren vaker in de trucs van fraudeurs trappen. Dat beeld wordt bevestigd in het huidige Ipsos I&O onderzoek. Van alle leeftijdsgroepen zijn jongvolwassen Nederlanders (tussen de 18 en 35 jaar) het meest vatbaar voor nep-verzoeken van banken. Nederlanders van 50 jaar en ouder weten het best welke vragen een bank nooit stelt.
Rolf Wegberg, criminoloog en cybercrime expert aan de TU Delft: "Er is veel verwarring over wat banken mogelijk van hun klanten kunnen vragen. Oplichters maken hier dankbaar misbruik van en gaan daarin zeer geraffineerd te werk. Hoe duidelijker het voor mensen is wat banken niet vragen van hun klanten, hoe minder kans fraudeurs maken.”

Symbolische postzegel: post geen betaalpas

Opgelicht worden kan iedereen overkomen. Dat is niet alleen een hele vervelende ervaring, het kost Nederlanders en banken elk jaar tientallen miljoenen. ABN AMRO wil mensen bewuster maken van de manieren waarop oplichters te werk gaan. Niet alleen door te vertellen dat banken sommige dingen nooit vragen, maar ook door uit te leggen waarom banken dat niet doen. Op die manier kunnen mensen zich beter wapenen tegen de tactieken van oplichters. Om mensen er op één van de laatst mogelijke momenten aan te helpen herinneren dat ze hun betaalpas nooit moeten opsturen, brengt ABN AMRO een speciale postzegel uit. Deze is ontwikkeld in samenwerking met STRAAT, het museum voor street art en graffiti, en ontworpen door de streetartist Astro.

Over het onderzoek

Het onderzoek is in april 2024 uitgevoerd door Ipsos I&O in opdracht van ABN AMRO. De steekproef bestaat uit 1000 Nederlanders en is representatief naar leeftijd, geslacht en regio.

Over het ontwerp van de postzegel

Kijk je omhoog of kijk je omlaag? Wat is echt en wat is nep? Deze postzegel getiteld 'Never ever nimmer nooit' is van de Franse straatkunstenaar Astro. Het is bedoeld als illusie, spelend met onze bestaande kennis van wat vertrouwd is. De kunstenaar gebruikt licht en kleurverschil om je te misleiden, te geloven dat je in een tunnel bent, terwijl het in feite allemaal een illusie is. Dit is vergelijkbaar met hoe oplichters te werk gaan door communicatie te creëren die lijkt op wat vertrouwde partijen zoals banken versturen. In feite doen ze dit om je te misleiden. Onderzoek toont aan dat één op de acht Nederlanders momenteel niet weet dat banken een klant nooit zullen vragen om diens pinpas op te sturen. In samenwerking met het STRAAT Museum voor straatkunst en graffiti heeft ABN AMRO dit postzegel ontwikkeld om te voorkomen dat je in de tunnel van misleiding valt door je eraan te herinneren dat ze je nooit zullen vragen iets te doen dat je financiën in gevaar brengt. Laat je niet misleiden door de illusie, wees kritisch en vraag wat je ziet.