Nederlandse overheid wordt geconfronteerd met milieukosten van AI
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft in samenwerking met de Universiteit Utrecht een inventariserend onderzoek laten uitvoeren naar de duurzaamheidskosten van de ontwikkeling en het gebruik van Generatieve AI (GenAI) door overheidsorganisaties. Het eindrapport, getiteld 'Generatieve AI en duurzaamheid', werpt licht op het energie-, CO2- en waterverbruik van deze technologie en doet aanbevelingen voor mitigatie.
Huidig en verwacht gebruik van GenAI binnen de overheid
Hoewel precieze cijfers over het huidige gebruik ontbreken, laat het onderzoek zien dat GenAI-toepassingen binnen de Nederlandse overheid variëren en zich voornamelijk in de experimentele fase bevinden. Overheidsorganisaties ontwikkelen interne GenAI voor taken zoals de verwerking van grote hoeveelheden tekst, het transcriberen van interviews en het creëren van een 'digitale burger'. Externe GenAI-toepassingen, zoals ChatGPT, Midjourney en DALL-E, worden ook gebruikt, hoewel het lastig is dit te kwantificeren, deels door gebruik op privéapparatuur. Een uitzondering is Microsoft Co-Pilot, dat al door sommige overheidsorganisaties wordt ingezet voor onder andere het samenvatten van documenten en notuleren. Naar verwachting zal het gebruik van GenAI de komende jaren toenemen.
Inschatting van duurzaamheidskosten
Het rapport presenteert drie scenario's voor het toekomstige gebruik van GenAI (laag, gemiddeld, hoog) en de bijbehorende geschatte duurzaamheidskosten. Via een 'top-down' benadering zijn de elektriciteitskosten berekend. Voor de komende drie jaar zou het jaarlijkse stroomverbruik van GenAI binnen de overheid respectievelijk 14,6 GWh (laag), 27,2 GWh (gemiddeld) of zelfs 53,3 GWh (hoog) kunnen bedragen. Ter vergelijking: het totale elektriciteitsverbruik van overheidsdatacentra bedroeg in 2020 128 GWh per jaar.
Deze verwachte stroomkosten vertalen zich ook naar aanzienlijke CO2-emissies en waterverbruik:
Laag gebruik: 3,9 miljoen kilo CO2-emissies en 13,7 miljoen liter waterverbruik.
Gemiddeld gebruik: 7,4 miljoen kilo CO2-emissies en 25,4 miljoen liter waterverbruik.
Hoog gebruik: 14,4 miljoen kilo CO2-emissies en 49,8 miljoen liter waterverbruik.
Aanbevelingen voor Mitigatie van Duurzaamheidskosten
Het rapport doet concrete aanbevelingen om de duurzaamheidskosten van GenAI te beperken.
Voor overheidsorganisaties:
Aandacht voor GenAI in strategie voor duurzame digitalisering: Dit omvat richtlijnen voor dataopslag en de keuze van GenAI-modellen.
Letten op duurzaamheid bij de keuze voor een GenAI-model: Bijvoorbeeld door bestaande modellen te hergebruiken of te finetunen, en alleen grote modellen te gebruiken als de toegevoegde waarde dit rechtvaardigt. Soms is het beter om geen GenAI te gebruiken.
Monitoren van duurzaamheidskosten: Inzicht krijgen in het energieverbruik van modellen kan een rol spelen bij inkoopbeslissingen.
Voor het ministerie van BZK:
Centrale sturing van duurzame GenAI: Dit kan leiden tot centrale afspraken over datacapaciteit en formele richtlijnen voor duurzaam gebruik.
Vergroten van bewustzijn onder beleidsmakers en eindgebruikers: Het concept van 'Digital Sobriety' (bewustzijn van de duurzaamheidsimpact) kan hierbij centraal staan.
Het rapport benadrukt het belang dat BZK, in samenwerking met IPO, VNG en UvW, een leidende rol neemt in het agenderen van duurzaamheid bij GenAI en het ondersteunen van overheidsorganisaties bij de implementatie van deze aanbevelingen. Het onderzoek erkent de snelle en onvoorspelbare ontwikkeling van GenAI, maar onderstreept tegelijkertijd de noodzaak om in deze vroege fase al aandacht te besteden aan duurzaamheid.
Bronvermelding:
Meer over duurzaamheid
Over Witold Kepinski
