AWS European Sovereign Cloud: Meer keuzemogelijkheden voor digitale soevereiniteit

“De vraag is niet of je AI en cloudtechnologie gaat gebruiken, maar hoe je dat op een verantwoorde manier doet,” zegt Stephano Bosman, Head of Public Sector Netherlands bij Amazon Web Services (AWS).

Bosman ziet drie dominante trends in gesprekken met overheidsorganisaties. “De eerste uitdaging is het bouwen van een veilige en conforme basis voor cloudadoptie,” legt hij uit. Veel organisaties werken aan het opzetten van GDPR-/BIO-conforme processen en een solide datagovernance. AWS ondersteunt hierbij met uitgebreide beveiligings- en compliancecontroles, waaronder ISO 27001- en SOC 2-certificeringen. Dankzij het shared responsibility model kunnen klanten voldoen aan regelgeving terwijl ze via geavanceerde encryptie- en identity management-diensten de controle over hun gegevens behouden.

Digitale soevereiniteit

Digitale soevereiniteit is de tweede belangrijke trend en blijft een prioriteit voor Europese overheden. In de basis is AWS “sovereign by design”.
“Bij AWS betekent digitale soevereiniteit dat klanten controle hebben over waar hun data wordt opgeslagen, wie er toegang toe heeft en hoe die data wordt versleuteld,” zegt Bosman.
Klanten kunnen nu al kiezen uit meerdere AWS-regio’s in Europa om te voldoen aan vereisten voor dataresidentie en compliance. De aankomende AWS European Sovereign Cloud, die eind 2025 van start gaat in Duitsland, zal deze mogelijkheden verder uitbreiden. Een aparte GMBh met een onafhankelijk cloudplatform, uitsluitend beheerd door in de EU gevestigde medewerkers. Alle klantgegevens en metadata blijven binnen de EU.

Veerkracht en autonomie

De derde trend die Bosman benoemt draait om veerkracht en autonomie. “Robuustheid en autonomie van je infrastructuur zijn essentieel,” stelt hij.
De infrastructuur van AWS is ontworpen met hoge beschikbaarheid, redundantie en fouttolerantie. De European Sovereign Cloud (ESC) zal bestaan uit fysiek gescheiden datacenters, EU-gebaseerd bestuur en onafhankelijkheid van niet-EU-infrastructuur. Toch bieden bestaande AWS-regio’s binnen Europa in de meeste gevallen al voldoende veerkracht. Tijdens de black-out in Spanje draaide de Infrastructuur van AWS zonder down-time door. En door geo-politieke spanningen kiezen klanten in Oost-Europa nu al voor AWS om altijd en overal beschikbaarheid van hun applicaties te hebben. “Hiding in plain sight” noemt hij dat.

Sovereign by design

Vanaf het begin heeft AWS infrastructuur ontwikkeld volgens het principe “sovereign by design”.
“Klanten bepalen altijd zelf waar hun data wordt opgeslagen en wij verplaatsen die data nooit,” benadrukt Bosman.
Kern hiervan is het AWS Nitro System, een hardwareontwerp dat sterke fysieke en logische beveiligingsgrenzen creëert. Daardoor blijft klantdata beschermd en ontoegankelijk voor onbevoegden – zelfs voor AWS-medewerkers.

EU-gebaseerde operaties

De AWS European Sovereign Cloud is specifiek ontworpen voor sterk gereguleerde sectoren zoals overheid, gezondheidszorg en financiële instellingen, waar de strengste eisen gelden op het gebied van soevereiniteit. Deze cloudoplossing biedt dedicated infrastructuur, operaties vanuit de EU en onafhankelijk toezicht. Support, facturatie en beheer worden volledig binnen de EU uitgevoerd. AWS waarborgt transparantie en verantwoording via een onafhankelijk adviesorgaan.

Snelle opmars van Generatieve AI

De adoptie van generatieve AI in de publieke sector neemt toe, al kiezen organisaties vaak nog voor een voorzichtige benadering.
“Overheden maken steeds vaker gebruik van bestaande modellen via ons Amazon Bedrock-platform, waarmee ze eenvoudig externe AI-modellen kunnen inzetten voor diverse toepassingen,” aldus Bosman.
AWS biedt een breed portfolio aan AI- en machine learning-diensten die verantwoorde AI-innovatie ondersteunen, zoals virtuele assistenten voor burgerdiensten en beeldherkenning bij buitendiensten. De nadruk ligt hierbij op databeveiliging, transparantie en ethisch gebruik.

In de zorg lopen bijvoorbeeld pilots met AI-modellen voor valdetectie bij ouderen en routeoptimalisatie voor gemeentelijke diensten. Dankzij de veilige en conforme cloudinfrastructuur van AWS kunnen zorginstellingen innoveren zonder concessies te doen aan privacy of veiligheid.

Rol van partners

Partners van AWS spelen een sleutelrol bij technologische adoptie binnen publieke sectoren.
“Systeemintegrators en consultants helpen overheden en publieke instellingen met strategieontwikkeling, en onze partners bouwen sectorspecifieke oplossingen op AWS-technologie,” zegt Bosman.
AWS werkt samen met een wereldwijd ecosysteem van partners aan oplossingen voor onder meer energietransitie, digitale dienstverlening en procesautomatisering, waarmee innovatie op schaal mogelijk wordt gemaakt.

“Cultuur van experimenteren”

Bosman pleit voor een cultuur van experimenteren, gebaseerd op het principe: “Think big, start small, scale fast.”
AWS stimuleert het testen van nieuwe technologieën met behoud van veiligheid en compliance. Het bedrijf werkt actief samen met instellingen als de EU, de ECB en de NAVO om aan te tonen dat cloudtechnologie veilig inzetbaar is binnen reguleringskaders.
Transparantie is hierbij een kernwaarde: “We publiceren alle wereldwijde verzoeken van overheden om toegang tot klantdata. Sinds wij dit mogen monitoren, hebben we nog nooit iets hoeven overhandigen,” stelt Bosman.

Institutionele samenwerking

AWS werkt actief samen met Europese instellingen om te laten zien dat cloud en AI op een veilige en verantwoorde manier binnen wet- en regelgeving kunnen worden toegepast.
“Cloud en AI zijn geen luxeopties meer voor overheden,” concludeert Bosman. “Ze vragen om duidelijke kaders, transparante samenwerking en nieuwe vaardigheden om een digitale samenleving te realiseren.”
Binnen deze digitale transformatietrajecten biedt AWS publieke organisaties in Europa meerdere infrastructuuropties, zodat zij een aanpak kunnen kiezen die het best aansluit bij hun eisen rond soevereiniteit, compliance en operatie.