Gartner: AI-ontwikkelingen in financiële sector vragen om gerichte focus

"Het tempo en de mogelijkheden van AI-ontwikkelingen in de financiële sector kunnen overweldigend zijn," zegt Alex Levine, Director Analyst bij Gartner Finance. "De AI in Finance Hype Cycle helpt financiële leidinggevenden om door de ruis heen te prikken en zich te concentreren op technologieën die op korte termijn het meest relevant zijn."

Generatieve AI in de financiële sector

Generatieve AI (GenAI) ontwikkelt zich in hoog tempo, mede door de snelle adoptie van consumentengerichte tools zoals ChatGPT, Microsoft Copilot en Google Gemini. Volgens de Gartner 2025 Finance Technology Bullseye Report heeft naar verwachting 80 procent van de onafhankelijke softwareleveranciers inmiddels GenAI-functionaliteiten in hun bedrijfsapplicaties ingebouwd, waar dat in 2024 nog minder dan 5 procent was.

"Financiële leidinggevenden zoeken naar technologieën die hen helpen bij het verzamelen, beoordelen en analyseren van de groeiende hoeveelheid data in de steeds complexere wereld van financiële operaties", zegt Levine. "Topleveranciers van financiële technologie zien GenAI als een belangrijk concurrentiegebied, waarbij zij hun producten onderscheiden op gebieden als geschiktheid voor bedrijven, prijsstelling, infrastructuur, veiligheid en garanties."

De snelle opkomst van nieuwe GenAI-modellen, samen met tools die de robuustheid van modellen verbeteren, vergroot het aantal toepassingsmogelijkheden binnen financiën. Hierdoor wordt de technologie toegankelijker voor een breder scala aan financiële functies. Gartner verwacht dat de meeste financiële afdelingen binnen twee jaar de effecten hiervan ervaren.

Composite AI

Composite AI, ook bekend als hybride AI, combineert verschillende AI-technieken zoals machine learning, deep learning, regelgebaseerd redeneren en optimalisatiemethoden. Deze aanpak erkent dat geen enkele AI-techniek afdoende is voor alle zakelijke uitdagingen. Door methoden te combineren kunnen organisaties een bredere reeks problemen aanpakken en de kennisrepresentatie verbeteren. Composite AI vormt de basis voor opkomende gebieden zoals GenAI, besluitintelligentieplatforms en agentische AI.

"De zakelijke impact van composite AI is aanzienlijk, omdat het organisaties met beperkte historische data maar sterke domeinkennis in staat stelt AI in te zetten voor complexere redeneertaken," aldus Levine. "Het is met name waardevol voor organisaties die verder willen gaan dan smalle, datagedreven modellen en oplossingen zoeken die menselijke expertise integreren en zich aanpassen aan diverse scenario’s. Dit maakt het een belangrijke drijfveer achter de nieuwste GenAI-implementaties."

Het toepassen van composite AI brengt echter uitdagingen met zich mee. Denk daarbij aan een gebrek aan expertise in het combineren van verschillende AI-methoden, de complexiteit van het implementeren en beheren van diverse modellen (ModelOps), en vraagstukken rond vertrouwen, beveiliging en ethisch gedrag.

Verantwoorde AI

Verantwoorde AI (RAI) is een kader dat ervoor zorgt dat AI op een ethische, transparante, eerlijke en verantwoordelijke manier wordt ontwikkeld en toegepast. Het omvat aspecten als risicobeheer, vertrouwen, uitlegbaarheid, het verminderen van vooroordelen, privacy, veiligheid, duurzaamheid en naleving van regelgeving.

"RAI staat bij veel financiële leidinggevenden niet bovenaan de prioriteitenlijst, maar het is essentieel voor het langetermijnsucces van AI," benadrukt Levine. "Naarmate AI dieper verweven raakt in bedrijfsprocessen en de samenleving, groeit het belang van RAI. Werkwijzen op dit gebied worden steeds vaker vastgelegd in governance-structuren en sectorregelgeving, waardoor organisaties zowel bedrijfsmatige als maatschappelijke verantwoordelijkheden moeten nemen."

Organisaties dienen een balans te vinden tussen zakelijke waarde en ethische en regelgevende kaders, intellectueel eigendom te beschermen en eerlijkheid te waarborgen voor klanten en burgers. Financiële afdelingen moeten daarnaast rekening houden met controleerbaarheid en nauwkeurige rapportage. Maatschappelijke drijfveren zoals wettelijke verplichtingen zoals de EU Artificial Intelligence Act maken RAI niet alleen een best practice, maar een noodzaak voor organisaties die AI-technologieën inzetten.

Gartner-klanten kunnen meer lezen in de Hype Cycle for AI in Finance, 2025. Niet-klanten kunnen meer informatie vinden in The CFO Report.