Diefstal bedrijfsgeheimen was aanleiding voor Nederlandse ingreep bij chipfabrikant Nexperia

Dat melden meerdere bronnen aan NRC. Op 30 september bevroor minister Victor Karremans van Economische Zaken de bedrijfsvoering van Nexperia met een noodgevalmaatregel op basis van de Wet Beschikbaarheid Goederen uit 1952. Hierdoor kan Wingtech, eigendom van ondernemer Zhang Xuezheng, geen machines of bedrijfsonderdelen meer verplaatsen. De ingreep leidde tot een Chinees exportverbod en mogelijke productieproblemen bij autofabrikanten, omdat toeleveranciers geen toegang meer hebben tot Nexperia-chips.

Wingtech beschuldigt Nederland ervan in opdracht van de Verenigde Staten te handelen om China te belemmeren. Het ministerie ontkent dit en stelt dat de beslissing genomen is om Europese chipproductie en kennis te beschermen.

Kennisoverdracht en zelfverrijking

Nexperia, met hoofdkantoor in Nijmegen, produceert onder andere goedkope chips die in diverse elektronische apparaten worden gebruikt. De wafers – ronde schijven waarop chips worden gemaakt – komen uit fabrieken in Manchester en Hamburg, terwijl de meeste chips worden afgemaakt in een ‘back-end’-fabriek in het Chinese Dongguan.

Wingtech wilde de productie van wafers volledig verplaatsen naar China en onderbrengen bij een ander bedrijf van Zhang: WingSkySemi. Volgens Nederlandse ambtenaren zou Zhang hiervoor productierecepten uit de Nexperia-fabriek in Manchester hebben gebruikt, zonder hiervoor toestemming te hebben. Daarnaast zou hij Nexperia grote bestellingen hebben laten plaatsen bij zijn eigen chipfabriek, wat volgens het ministerie wijst op zelfverrijking.

De ingreep van Karremans stond onder tijdsdruk, omdat Wingtech 40 procent van het Europese personeel dreigde te ontslaan en het onderzoekscentrum in München wilde sluiten. Deze plannen waren al besproken met de ondernemingsraad.

Geopolitieke spanningen

Tot afgelopen zomer werkte Wingtech mee aan een meer Europees bestuur voor Nexperia, om zorgen over Chinese invloed weg te nemen. In juli benoemde Wingtech echter Chinese bestuurders. Volgens bronnen was dit een reactie op Amerikaanse sancties tegen Wingtech Technologies, die ook dochterondernemingen als Nexperia zouden treffen.

Hoewel de timing van de Nederlandse maatregel samenviel met aangescherpte Amerikaanse handelsbeperkingen, is dit volgens Karremans 'puur toeval'. China reageerde met een exportverbod voor de fabriek in Dongguan, die nu op halve kracht draait omdat de aanvoer van wafers uit Europa is afgenomen. Leveringen aan Chinese klanten gaan wel door.

Rechterlijke tussenkomst

Een dag na de ministeriële ingreep schorste de Ondernemingskamer, wat een gespecialiseerd gerechtshof is, de omstreden directeur-eigenaar van Nexperia en plaatste de aandelen onder onafhankelijk bestuur. Het ministerie was op de hoogte van mogelijke juridische stappen door ontevreden bestuurders, maar vond het te riskant om af te wachten.

De Wet Beschikbaarheid Goederen uit 1952 bleek de enige juridische optie om de ontmanteling van Nexperia tegen te houden. Deze wet was nog niet eerder ingezet. Recentere wetgeving tegen geopolitiek gevoelige overnames kon niet worden gebruikt, omdat Nexperia al voor die regelgeving in buitenlandse handen was gevallen.

Het ministerie houdt de maatregelen voorlopig in stand, omdat Nexperia-bestuurders hun zaak kunnen intrekken of de rechter een ander besluit kan nemen. De Ondernemingskamer heeft tot nu toe alleen een voorlopige uitspraak gedaan.