Behoefte aan meer regie stimuleert vraag naar soevereine AI vanuit Europese organisaties

Dit blijkt onderzoek van Accenture. Soevereine AI verwijst naar het vermogen van een land of regio om artificiële intelligentie te ontwikkelen en toe te passen met gebruik van lokale infrastructuur, data en expertise. Dit beperkt de afhankelijkheid van buitenlandse technologieleveranciers en verlaagt het risico op ongewenste datatoegang door derden. Met name sectoren met strenge regelgeving, zoals banken, overheden en nutsbedrijven, tonen interesse in deze aanpak.

Nederland investeert minder dan buurlanden

Uit het onderzoek blijkt dat 62% van de Europese organisaties op zoek is naar soevereine oplossingen, mede als reactie op geopolitieke onzekerheid. In Nederland deelt de helft van de ondervraagde organisaties deze zorg. Ondanks deze behoefte blijft Nederland achter bij investeringen: slechts 48% plant extra uitgaven aan soevereine AI-technologie, vergeleken met 73% in Duitsland, 71% in Italië en 64% in Zwitserland.

Hoewel 24% van de AI-initiatieven en data binnen Nederlandse organisaties een soevereine aanpak vereist, met name in de kapitaalmarkten en publieke sector, zoeken bedrijven naar een evenwicht tussen datacontrole en toegang tot wereldwijde innovatie. Zo geeft 64% van de Nederlandse organisaties aan niet concurrerend te kunnen blijven zonder niet-Europese technologieleveranciers. Tegelijkertijd overweegt 48% om zowel Europese als niet-Europese soevereine oplossingen te gebruiken.

Accenture werkt in Europa samen met partners zoals Nebius, een in Amsterdam gevestigde aanbieder van AI-infrastructuur. Nebius biedt een cloudplatform dat de volledige levenscyclus van AI ondersteunt, met eigen hardware, software en energie-efficiënte datacenters in Europa en het Midden-Oosten. Deze samenwerking helpt organisaties bij het voldoen aan eisen voor dataopslag en -bescherming.

Concurrentievoordeel blijft beperkt

In Nederland heeft 42% van de organisaties AI-soevereiniteit op de agenda van bestuurders of CEO’s staan, tegenover 16% in de rest van Europa. Toch ziet slechts 4% soevereine AI als een concurrentievoordeel. Voor 74% is naleving van regelgeving de belangrijkste drijfveer. Wel groeit het besef van het strategische belang. Zo vindt 62% dat overheden en instellingen zoals de Europese Unie een actievere rol moeten spelen via regelgeving, subsidies of investeringen. Ook kleine en middelgrote bedrijven worden gezien als cruciaal in dit proces. 70% benadrukt het belang van betere toegang tot soevereine oplossingen voor deze groep.

Het onderzoek doet vier aanbevelingen om soevereine AI te versterken:

• Bestuurlijke verantwoordelijkheid: AI-soevereiniteit moet een strategische prioriteit zijn op CEO-niveau, gekoppeld aan bedrijfsrisico’s, groeidoelstellingen en geopolitieke ontwikkelingen.
• Herdefiniëren van soevereiniteit: Organisaties moeten soevereiniteit niet alleen zien als risicobeperking, maar ook als kans om waarde te creëren en concurrentiekracht te vergroten.
• Hybride ecosystemen: Bedrijven doen er goed aan lokale vertrouwensstructuren te combineren met wereldwijde innovatie, waarbij soevereine maatregelen gericht worden ingezet waar ze het meest effectief zijn.
• Veerkrachtig ontwerp: AI-systemen moeten worden gebouwd in een multi-cloudomgeving, met soevereiniteit verankerd in elke laag, van data en infrastructuur tot modellen en applicaties, om flexibiliteit en weerbaarheid te garanderen.

De cijfers wijzen uit dat Nederland de komende jaren sneller moet opschalen om de mogelijkheden van soevereine AI volledig te benutten, stelt Accenture. Door nu te investeren, kunnen organisaties hun controle over data en technologie versterken, terwijl ze profiteren van Europese innovatie.