Verslag: “Architect moet meer samenwerken”
Aan de vooravond van het Landelijk Architectuur Congres (LAC) organiseerde IT-dienstverlener Sogeti in Kasteel Montfoort een discussie-avond met architecten van diverse grote organisaties in zowel de publieke als private sector. Het thema was ‘Beyond DYA’: wat is de volgende stap na de dynamische architectuur die Sogeti tien jaar geleden heeft ontwikkeld? Een belangrijk deel van dat antwoord ligt besloten in de menselijke factor: communiceer beter, en verbind vooral de juiste mensen.
De avond werd geleid door Marlies van Steenbergen, bij Sogeti dè deskundige op het gebied van architectuur. Insteek van haar inleiding was de vraag hoe je architectuur op de tafel van het bestuur kunt krijgen. Op technisch niveau zit het bij de meeste organisaties wel goed met architectuur. De stap van product naar proces is wel gemaakt. Maar hoe maak je architectuur effectief? Daarvoor is een volgende stap nodig, namelijk die naar de personen. Door de juiste personen met elkaar te verbinden en over de juiste onderwerpen te laten discussiëren ontstaat focus op resultaat.
Dit bleek een gevoelige snaar te raken bij de aanwezige architecten. Ze waren het er over eens dat het niet in het belangt van de architect is om het in de business teveel over architectuur te hebben. Daarvoor zijn andere termen nodig. Een van de architecten heeft zijn medewerkers zelfs verboden het woord te gebruiken. Dat perceptie en de aard van de gebruikte terminologie belangrijk is bleek uit een van de vertelde anekdotes. Een van de architecten kreeg zijn rapport getiteld Referentie Architectuur niet bij het bestuur op de agenda. Maar toen hij het Strategisch Informatie Plan noemde werd het plotseling wel op directieniveau besproken.
Sceptisch
Tijdens de discussie bleek dat er onderling grote verschillen waren tussen de aanwezige architecten in de manier waarop ze omgaan met de business. De meeste aanwezigen stonden wel sceptisch tegenover de term business-IT alignment. “Daarmee geef je al aan dat er een kloof is”. Ook het woord business is niet altijd van toepassing. Een architect bij de overheid gaf aan dat dit woord alleen al weerstand oproept bij bijvoorbeeld wetgevingsjuristen, die zichzelf niet als business willen zien. Ook hier gaat het dus om de juiste toon van de communicatie. “Ik vertel het verhaal in de organisatie niet zoals ik het hier vertel, als ‘ik zal ze wel eens even opvoeden’.
Consensus bestaat over de stelling van Van Steenbergen dat de juiste mensen met elkaar moeten praten, en op het juiste moment de juiste beslissingen te nemen. Een hindernis kan de cultuur in een organisatie zijn. “Hoe groter en ouder de organisatie, hoe groter de weerstand die je ondervindt”. Dat vraagt om tactisch opereren van de architecten, een vaardigheid die niet iedereen in deze tak bezit. “De architect nieuwe stijl komt in de boardroom, wat vraagt o m een heel nieuw type architect, die op een ander niveau zijn verhaal moet kunnen houden.”
Nieuwe generatie
Een aanwezige uit de financiële sector gaf wel aan dat er al veel veranderd is. “Tien tot twintig jaar gelden hoorde je architecten alleen maar klagen op bijvoorbeeld congressen dat er niet naar ze werd geluisterd. Dat is ondertussen wel veranderd.” Bovendien komt er een nieuwe generatie: “Die nieuwe generatie verandert ook, zo krijgen we mensen binnen met een andere houding.” Wel is het daarbij zaak ook te durven kiezen voor andere mensen. “Als je steeds dezelfde soort mensen aanneemt verandert er niets.” Dat is overigens niet altijd mogelijk: “Reken je niet rijk, een deel van de mensen die we aannemen heeft nog steeds een redelijke mate van autisme."
De conclusie is dat de architectuur op weg is een volwassen gesprekspartner te worden voor de business. Daarvoor is nog wel actie nodig aan de kant van de architecten. “Mensen verbinden en met elkaar samenwerken is voor ons de grote uitdaging vandaag. Natuurlijk moet je de waarde van IT uitleggen, maar nog belangrijker is die samenwerking.” Een andere architect besloot: “Het menselijk aspect hierin kan niet genoeg benadrukt worden.”
