Officieel Europees onderzoek naar X van start

De DSA, kort voor Digital Services Act, moet de grote internetplatformen (19 in totaal) een aantal regels doen naleven. Ongeveer een jaar na de start van de wetgeving begint het eerste formele onderzoek tegen X. Europa is voorzichtig om te zeggen dat het X nog niet veroordeelt of claimt dat er overtredingen zijn, maar er zijn genoeg aanwijzingen voor verder onderzoek.

Wat wordt er onderzocht?

Europa wil onder meer onderzoeken of X wel correct met desinformatie omgaat. Het zegt dat X hiervoor onder meer werkt met community notes, een beleid rond platformmanipulatie en de zogenaamde blauwe vinkjes. Maar Europa denkt dat de combinatie van die drie onvoldoende is om effectief desinformatie tegen te gaan. "We zeggen niet dat die dingen niet werken, maar we zijn bezorgd dat ze niet effectief genoeg zijn", aldus een senior official van de Europese Commissie.

Blauwe vinkjes zijn een label op X dat vroeger werd gegeven om iemands echtheid te bevestigen. Ook vandaag noemt X dat ‘geverifieerde gebruikers’, maar in praktijk wordt er niets gecontroleerd; het gaat enkel om wie betaalt voor X. Maar ze geven wel het idee dat een profiel betrouwbaar en gecontroleerd is, terwijl iedereen met een creditcard het kan krijgen door zich te abonneren. Daarmee wijkt X af van de sectorstandaard; zo is een dergelijk vinkje bij andere platformen doorgaans wel een bevestiging van echtheid. Dat was het overigens ook op Twitter, voor de overname door Musk.

TWEET

Problemen met advertenties

Een ander vermoeden van Europa is dat X haar advertentiebibliotheek niet naar behoren werkt. Dat is een onderdeel dat verplicht is onder de DSA. Ook zegt X dat het zelf verbiedt om grafisch schokkende beelden zoals beelden van wondes of overledenen zomaar te tonen zonder waarschuwing. Dat systeem is er, maar zulke beelden duiken ook vaak genoeg zonder waarschuwing op.

Onderwerp van aandacht is ook de toegang van onderzoeker tot data op X, die na het aantreden van Musk is ingeperkt. Tenzij zij een zeer duur abonnement afsluiten. Intussen is er een formulier om op een andere manier toegang te vragen, maar ook daar wil Europa kijken of het wel voldoende is.

Ook zou X te laat of te weinig reageren op verzoeken om illegale inhoud snel te verwijderen. De Europese Commissie benadrukt dat het daarbij zelf niet bepaalt wat wel of niet legaal is. Het wijst erop dat elke lidstaat andere regels heeft, maar dat meldingen - ook die van nationale autoriteiten - niet altijd leiden tot actie bij X.

Aanpassen of beboeten

Het is de eerste keer dat Europa voor de DSA een formeel onderzoek start. Hoe lang dat zal duren is niet duidelijk. "Het zal duren zolang het moet duren", zegt een senior EU official daarover. Als er effectief overtredingen worden vastgesteld kan dat leiden tot een boete die kan oplopen tot zes procent van de wereldwijde omzet van X.

Zo ver hoeft het echter niet te komen. De Commissie zegt expliciet dat een boete het laatste toevluchtsoord is. Het wil in eerste instantie dat X met oplossingen komt en haar werking binnen de EU bijschaaft. Pas als het platform van Elon Musk weigert de wetgeving na te leven, wordt er aan de bankrekening geknibbeld.

Voldoende of niet?

Europa sluit niet uit dat er nog meer mogelijke overtredingen worden onderzocht in de nabije toekomst. Het nuanceert ook dat X niet het enige platform is dat zal worden aangepakt. Maar het laat wel vallen dat er met de hele sector overleg is geweest voor en na het in voege treden van de DSA, maar dat X op een gegeven moment de gedragscode hierover verlaten heeft en een eigen systeem (community notes) heeft uitgerold.

"Dat is op zich niet verboden in de DSA, maar we willen wel onderzoeken of X hiermee de zaken effectief aanpakt en risico’s op haar platform voldoende bestrijdt", aldus een woordvoerder van de Commissie.

Eventueel vertrek uit EU verandert niets aan de zaak

X lijkt daarmee op een eerste formele confrontatie af te stevenen met de Europese Commissie sinds de overname door Musk en naamswijziging van Twitter naar X. Behalve zich aanpassen aan de regels valt er weinig te doen. Ook mocht X door het onderzoek besluiten Europa te verlaten - waar Musk al eens op hintte - verandert niets aan de zaak.

"Vandaag valt het bedrijf onder de DSA, als het morgen zou vertrekken, of het gebruikersaantal in de EU zakt onder de 45 miljoen mensen, dan valt het daar niet langer onder, maar de zaken die we onderzoeken slaan op de situatie van vandaag en de wetgeving die vandaag moet worden nageleefd", aldus de Europese Commissie.

In samenwerking met Data News