Bedrijven kunnen bij gemeenten producten en diensten onvoldoende digitaal aanvragen

Op 1 januari 2026 treedt de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) in werking. Deze wet verplicht gemeenten om ten minste één digitaal kanaal in te richten en aan te wijzen voor elk product of elke dienst. Daarnaast moeten gemeenten ontvangstbevestigingen versturen en inwoners ondersteunen bij digitale communicatie met de overheid.

Niet alle producten en diensten digitaal beschikbaar

Uit het onderzoek van Daadkracht blijkt dat gemeenten voor 81,8% van de onderzochte producten en diensten een digitaal kanaal beschikbaar stellen op hun websites. Slechts 9 van de 342 gemeenten bieden voor alle 20 onderzochte producten en diensten een digitaal kanaal aan. Dit betekent dat 97,4% van de gemeenten voor één of meer veel bezochte producten en diensten geen digitaal kanaal beschikbaar stelt.

Gemeenten bieden voor de onderzochte producten en diensten voornamelijk e-formulieren aan (76,2%), gevolgd door e-mail (17,7%) en Mijn Gemeente (6,1%). Voor 3,5% van de aanvragen moeten inwoners en bedrijven formulieren printen, fysiek invullen, inscannen en per e-mail aan de gemeente versturen.

Ontvangstbevestiging ontbreekt vaak

Daarnaast moet de gemeente de ontvangst van een digitaal bericht bevestigen aan de inwoner of het bedrijf. Op de vraag "Zijn er kosten verbonden aan het parkeren in de buurt van het gemeentehuis?" heeft de helft van de gemeenten (51,5%) binnen 10 werkdagen de ontvangst van het bericht bevestigd. Gemeenten binnen de kleinste inwonerscategorie (tot 25.000) versturen in 48% van de gevallen een ontvangstbevestiging, bij de gemeenten in de grootste inwonercategorie (250.000+) is dit 75,0%.

De Wmebv verplicht gemeenten ook om via een officieel besluit bekend te maken welke digitale kanalen voor formele berichten openstaan. Dit besluit, het aanwijzingsbesluit, is door slechts 6 van de 342 gemeenten (1,8%) gepubliceerd op officielebekendmakingen.nl.

Tot slot verplicht de Wmebv gemeenten om passende ondersteuning te bieden in alle communicatie met inwoners en bedrijven. Dit wordt de zorgplicht genoemd. Het overgrote deel van de gemeenten (81,3%) biedt echter geen vindbare informatie over de invulling van de zorgplicht op hun websites. Bij de gemeenten die wel informatie vermelden over de invulling van de zorgplicht, is de inhoud algemeen van aard.

Persoonlijk dienstverlening niet uit het oog verliezen

VNG Projectleider Wmebv Chris Verhoef meldt in een reactie "Dit landelijk onderzoek geeft een beeld van de Wmebv implementatie bij gemeenten, met een focus op de 20 meest voorkomende producten. Het rapport laat zien dat er niet één beeld is. De mate waarin en de wijze waarop verdere digitalisering van de dienstverlening plaatsvindt bij gemeenten hangt mede af van het ICT-landschap en de ICT-mogelijkheden van gemeenten. De mogelijkheden zijn ook gerelateerd aan de grootte van een gemeente. Aansluiting bij gemeentelijke samenwerkingen en gebruik maken van generieke services kan voorkomen dat iedere gemeente de volledige Wmebv implementatie zelf moet uitvoeren. Gemeenten krijgen met de Wmebv de plicht om de digitale dienstverlening naar een hoger niveau te brengen en mogen daarbij de persoonlijk dienstverlening aan haar inwoners niet uit het oog verliezen."