Nederland speelt centrale rol in bouw van Europees kwantumveilig communicatienetwerk

Tot nu toe richtte EuroQCI zich vooral op nationale kwantumnetwerken binnen EU-lidstaten, waarbij Nederland zich onder leiding van Quantum Delta NL profileerde als kennisleider op het gebied van klassieke en kwantumcommunicatie. Het SEEWQCI-project (South-East Europe to Western Europe Quantum Communication Infrastructure) zet nu de volgende stap door kwantumverbindingen over landsgrenzen en via de ruimte uit te rollen. Naast SEEWQCI werkt Nederland ook mee aan Benelux QCI, een tweede project dat kwantumverbindingen tot stand brengt met vijf andere EU-landen.

Satellietverbindingen voor veilige datatransmissie

In samenwerking met partners in Griekenland, Bulgarije en Cyprus ontwikkelt TNO een van Europa’s eerste grensoverschrijdende kwantumnetwerken, bestaande uit glasvezel- en satellietkoppelingen. Een nieuw optisch grondstation in Noordwijk zal quantumsignalen ontvangen van de Eagle-1-satelliet om versleutelingsleutels te genereren. Dit station fungeert als een van de eerste knooppunten voor kwantumcommunicatie via de ruimte en dient tevens als field lab, waar Nederlandse bedrijven en onderzoekers op het gebied van kwantumtechnologie, fotonica en ruimtevaart samenwerken.

Het Nederlandse consortium bestaat uit het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de AIVD, Quantum Delta NL en TNO. Ferdinand Griesdoorn, coördinerend beleidsmedewerker voor het Quantum Safe Programma van Buitenlandse Zaken, benadrukt het belang van het project: “Binnen de huidige internationale context is veiligheid belangrijker dan ooit. Als onderdeel van ons programma neemt het Ministerie van Buitenlandse Zaken deel aan het SEEWQCI-project. Binnen het project bieden we ondersteuning aan op ruimtevaart gebaseerde end-to-end Quantum Key Distribution (QKD). Het doel is ervaring op doen met deze technologie over lange afstanden. We hopen dat dit bijdraagt aan de bredere inspanning die nodig is om de mogelijkheden en beperkingen van QKD-technologie volledig te begrijpen.”

Het project heeft een totaalbudget van 17,8 miljoen euro, mede gefinancierd door de Europese Commissie. De komende jaren zal worden gewerkt aan de operationele ingebruikname van de infrastructuur, met als doel de digitale weerbaarheid van Europa te versterken tegen zowel huidige als toekomstige cyberdreigingen.

'Quantum connectiviteit uitbreiden naar een baan om de aarde'

Kees Buijsrogge, Directeur Ruimtevaart bij TNO: “Onze gecombineerde expertise in quantumtechnologie, van netwerken en ruimtevaart, zijn uniek voor Nederland. Het stelt ons in staat om quantum connectiviteit uit te breiden naar een baan om de aarde. Maar wat SEEWQCI echt onderscheidt, is de deelname van twee Nederlandse ministeries. Hun perspectief als potentiële eindgebruikers is cruciaal om te begrijpen onder welke voorwaarden Quantum Key Distribution (QKD) een oplossing kan zijn voor quantum bestendige cybersecurity.”

AIVD: “De AIVD heeft met een Letter of Support steun uitgesproken voor het onderzoeksvoorstel SEEWQCI (in de CEF-DIG-2024-EUROQCI-oproep van de Digitale pijler van de Connecting Europe Facility). QKD is een nieuwe technologie die wordt onderzocht voor veilige datacommunicatie. De AIVD vindt het belangrijk om op de hoogte te blijven van de laatste relevante technologische ontwikkelingen, ook op het gebied van quantum communicatie. Het is voor onze organisatie relevant om inzicht te krijgen in de werking en eigenschappen van QKD-technologie.”

Beeld: Artist impression van het toekomstige grondstation Eagle1 in Noordwijk (copyright TNO)