SURF: vijf techtrends bepalen cybersecuritytoekomst onderwijs

Hieronder de belangrijkste cybersecuritytrends waar instellingen volgens SURF niet omheen kunnen:

1. AI

Artificiële Intelligentie (AI) is zowel de beste vriend als de ergste vijand van de security operations center (SOC).

Aan de ene kant is AI essentieel geworden om de stortvloed aan data en waarschuwingen te beheersen. AI-modellen herkennen patronen die menselijke analisten ontgaan en versnellen de afhandeling van incidenten. Dit verhoogt de efficiëntie van de verdediging aanzienlijk.

Aan de andere kant gebruiken aanvallers generatieve AI om hun technieken te perfectioneren. Dit leidt tot overtuigende phishingberichten, realistische deepfakes en de snelle ontwikkeling van nieuwe, geavanceerde malware. De strijd om digitale veiligheid transformeert zo in een intensieve AI-tegen-AI-wedloop. Instellingen moeten investeren in defensieve AI om de aanvalssnelheid te kunnen evenaren.

2. Post-Quantum Cryptografie

Quantumcomputers zijn nog niet wijdverspreid, maar hun potentieel om onze huidige encryptiemethoden te kraken, creëert nu al een veiligheidsprobleem. Gevoelige, versleutelde data die vandaag door aanvallers worden onderschept, kunnen in de toekomst – zodra quantumtechnologie volwassen is – alsnog leesbaar worden.

Dit 'harvest now, decrypt later'-scenario maakt de migratie naar post-quantum cryptografie (PQC) urgent. De overstap naar deze nieuwe, quantumveilige encryptie is een grootschalige en complexe operatie die tijd en aanzienlijke investeringen vraagt. Instellingen met gevoelige onderzoeks- of persoonsgegevens moeten nu beginnen met inventariseren en plannen om toekomstige aansprakelijkheid te voorkomen.

3. Privacy Enhancing Technologies (PETs)

Onderwijs en onderzoek gedijen bij datagedreven samenwerking, maar de bescherming van privacygevoelige gegevens (zoals student- of patiëntgegevens) is cruciaal. Privacy Enhancing Technologies (PETs) bieden een oplossing.

PETs zijn methoden die het mogelijk maken om data te analyseren en inzichten te delen zonder de onderliggende broninformatie prijs te geven. Deze technologieën faciliteren veilige samenwerking tussen onderzoekers en instellingen, waardoor vertrouwelijke datasets kunnen worden benut zonder privacywetgeving te schenden.

4. Internet of Things (IoT)

Sensoren, wearables en slimme apparaten – het Internet of Things (IoT) – duiken steeds vaker op in laboratoria, klaslokalen en campusgebouwen. Hoewel ze nieuwe mogelijkheden bieden voor innovatie, vormen ze ook een significante beveiligingsrisico.

Veel van deze apparaten ontvangen onvoldoende beveiligingsupdates of zijn standaard slecht beveiligd, waardoor ze een zwakke schakel in het netwerk vormen. Nieuwe wetgeving, zoals de Europese Cyber Resilience Act (CRA), zal leveranciers verplichten om apparaten langer te ondersteunen. Voor instellingen blijft het echter essentieel om een helder asset-overzicht te behouden: welke apparaten zijn verbonden, wat is hun beveiligingsstatus en hoe wordt gereageerd op een incident?

5. Cloudbeveiliging

Cloudoplossingen zijn de ruggengraat van de moderne onderwijs- en onderzoeksinfrastructuur. Dit brengt echter complexiteit met zich mee, met name in hybride cloudomgevingen. De vraag "wie is verantwoordelijk bij een incident?" wordt hierdoor strategisch.

Het beveiligen van de cloud is niet langer alleen de taak van de IT-afdeling. Het vereist een geïntegreerde aanpak, waarbij cybersecurity een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van bestuurders, onderzoekers, docenten en studenten. Digitale weerbaarheid vraagt om een doordachte mix van technologie, helder beleid en continu bewustzijn binnen de gehele instelling.