Nederland minder in trek rond directe buitenlandse investeringen

In 2024 registreerde het onderzoek slechts 147 nieuwe investeringsprojecten in Nederland, een daling van tien projecten (-6%) ten opzichte van het voorgaande jaar en ver verwijderd van het beste jaar 2016, waarin 409 projecten werden geregistreerd.

Factoren voor afname

Patrick Boertien, partner EY-Parthenon: “De afname van het investeringsklimaat in Nederland wordt beïnvloed door verschillende factoren. Onder andere de aanhoudend lage economische groei, hoge energieprijzen, geopolitieke spanningen en een gebrek aan consistentie in regelgeving en belastingbeleid spelen een rol. Daarnaast zijn er structurele uitdagingen, zoals stikstofbeperkingen, woningtekorten, netcongestie en een krappe arbeidsmarkt die de groei belemmeren. De structurele afname van investeringen en de hiervoor genoemde risico’s benadrukken de dringende noodzaak voor Nederland om zijn aantrekkingskracht als bestemming voor buitenlandse investeringen te heroverwegen en te versterken.”

In de bredere Europese context blijven landen als Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland de koplopers in het aantrekken van directe buitenlandse investeringen, ondanks dat het aantal investeringen in deze landen afgelopen jaar ook is teruggelopen: Frankrijk (-14%), Groot-Brittannië (-13%) en Duitsland (-17%) zijn samen goed voor bijna de helft (46%) van alle directe buitenlandse investeringen. Vorig jaar was er voor alle Europese landen samen sprake van 5.383 investeringen, waarmee 269.740 nieuwe banen werden gecreëerd. Dit is een daling van 5 procent in het aantal projecten ten opzichte van een jaar eerder en het laagste aantal sinds 2015.

“Net zoals in Nederland, zijn ook in Europa de aanhoudend lage economische groei, hoge energieprijzen en geopolitieke spanningen belangrijke oorzaken van de daling. De economie van de Eurozone groeide met slechts 0,8% in 2024, aanzienlijk lager dan de groei in de VS (2,8%) en China (5,0%). Langetermijn structurele problemen, zoals het voortdurende verlies van concurrentievermogen in de maakindustrie ten opzichte van de VS en China, hebben ook invloed op de investeringen”, aldus Boertien.

Kosten

In contrast met de dalingen in Nederland en andere West-Europese landen, hebben verschillende Centraal-, Oost- en Zuid-Europese landen een stijging in directe buitenlandse investeringen gezien. Spanje is de vierde grootste ontvanger van directe buitenlandse investeringen geworden, met een stijging van 15% ten opzichte van 2023, dankzij sterke economische prestaties, relatief lage energie- en arbeidskosten, en voldoende beschikbaarheid van ruimte.

Boertien: “Uit de survey en uit de gesprekken met stakeholders en experts zijn ernstige zorgen naar voren gekomen over de concurrentiekracht van Nederland. Het is cruciaal om onze civiele en digitale infrastructuur te verbeteren en te investeren in strategische industrieën, waar onze toegevoegde waarde het hoogst is. De triple helix – de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onze kennisinstellingen – speelt hierbij een sleutelrol en is essentieel voor het versterken van het Nederlandse concurrentievermogen. Een nationale investeringsbank kan ondersteuning bieden. Daarnaast zijn het optimaliseren van de arbeidsmarkt, inclusief het toestaan van kennismigranten, het beter organiseren van de toegang tot kapitaal en het vereenvoudigen van wet- en regelgeving belangrijke stappen die genomen moeten worden.”

"Ons rapport, 'Netherlands Attractiveness Survey 2025: Making tough choices for a strategic shift', roept op om na te denken over wat voor land we als Nederland willen zijn en welke acties nodig zijn om duurzaam concurrerend te zijn. Behoud en ontwikkeling van brede welvaart vraagt om een sterke lange termijnvisie, vertrouwen en leiderschap om deze te realiseren. We kunnen in Nederland bouwen op onze ondernemingsgeest en kennisindustrie, maar dienen urgent knelpunten aan te pakken om ons land toekomstbestendig te maken."