R&D Top 50 van 2025: ASML ongeëvenaard, deeptech stuwt dynamiek
Het vakblad TW (Technisch Weekblad) heeft, in samenwerking met werkgeversorganisatie VNO-NCW en kennisinstituut TNO, de langverwachte R&D Top 50 van 2025 gepresenteerd. De ranglijst biedt een uniek en verbreed overzicht van de organisaties die het meest investeren in onderzoek en ontwikkeling op Nederlandse bodem. De absolute dominantie van ASML, dat met een investering van drie miljard euro opnieuw de lijst aanvoert, wordt aangevuld door de opvallend snelle groei en sterke aanwezigheid van een nieuwe generatie deeptech-bedrijven en strategische sectoren.
De uitbreiding van de ranglijst van een Top 30 naar een Top 50 is een direct gevolg van de toenemende bereidheid van bedrijven om hun R&D-gegevens te delen. Dit maakt de editie van 2025 de meest representatieve blik op de Nederlandse innovatiebasis tot nu toe, waarbij de technologische ontwikkelkracht binnen onze grenzen scherper in beeld wordt gebracht dan ooit. De lijst omvat nu een bredere groep organisaties, waaronder meer internationale spelers, agri-foodbedrijven, medische technologiebedrijven en een levendig veld van jonge, snelgroeiende scale-ups.
ASML’s ongeëvenaarde rol
Met € 3,0 miljard aan Nederlandse R&D-uitgaven bevestigt ASML opnieuw zijn positie als veruit de grootste private R&D-investeerder van Nederland. Het Veldhovense bedrijf blijft daarmee een cruciale motor voor de hightech- en maakindustrie en speelt een dominante rol in het mondiale halfgeleiderlandschap. De ongeëvenaarde investeringen van ASML zijn niet alleen een barometer voor het succes van de chipindustrie, maar ook een essentieel fundament voor de kennisinstellingen en toeleveranciers in de gehele Brainport-regio.
Op de tweede plek handhaaft Philips zich met € 650 miljoen aan R&D-investeringen in Nederland. Het concern, dat zich richt op gezondheidstechnologie, onderstreept hiermee de blijvende strategische rol van Nederland in de medische innovatie. Booking.com volgt op de derde positie, met een groei naar € 554 miljoen aan uitgaven. De aanhoudende investeringen van het platform in softwareontwikkeling en data-analyse bevestigen de sterke positie van Nederland in de digitale economie.
Ook in de rest van de top 10 zijn er belangrijke verschuivingen. TomTom, Shell Nederland en Danone vormen een gevarieerde topgroep. Het feit dat Shell nog steeds ruim een derde van zijn wereldwijde R&D in Nederland besteedt, bevestigt de strategische rol van ons land voor geavanceerde energie- en procestechnologie.
Opkomst van Deeptech en de strategische sectoren
De uitbreiding naar vijftig bedrijven maakt de dynamiek in het Nederlandse ecosysteem zichtbaar. In het midden en aan de onderkant van de lijst is sprake van opvallend snelle groei bij de zogenaamde deeptech-bedrijven.
Namen als Axelera AI (AI-hardware), QuantWare (quantum computing), LeydenJar (batterij-innovatie) en Hadrian (cybersoftware) behoren tot de snelste groeiers. Deze jonge organisaties spelen een steeds grotere rol in technologieën die als essentieel worden beschouwd voor de economie van de toekomst en dragen daarmee bij aan de diversificatie van de Nederlandse innovatiebasis.
Naast hightech valt de sterke aanwezigheid van de agri-food en biotechnologie op. Bedrijven gespecialiseerd in zaadveredeling en biotechnologie, zoals Enza Zaden, Rijk Zwaan, Florensis en Royal Van Zanten, laten zien dat Nederland wereldwijd een toonaangevende hub blijft voor agro-innovatie en voedselzekerheid. Ook grote spelers in de farmaceutische en medische technologie, waaronder Johnson & Johnson Nederland, AstraZeneca en Novartis, zijn prominent vertegenwoordigd in de lijst.
Concentratie van R&D in Nederland
Een belangrijk inzicht uit de R&D Top 50 is de mate waarin bedrijven hun onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in Nederland concentreren.
Bij een groot aantal bedrijven, waaronder TomTom, DAF Trucks, Nedap en Priva, vindt vrijwel de volledige R&D plaats op Nederlandse bodem. Zelfs multinationale giganten erkennen de strategische waarde van het Nederlandse ecosysteem. ASML en Canon Production Printing besteden bijvoorbeeld meer dan 70 procent van hun wereldwijde R&D-budget in Nederland. Deze sterke concentratie bevestigt de aantrekkingskracht van het Nederlandse kennisniveau en de cruciale rol van ons land in internationale waardeketens.
De investeringen in R&D vormen de basis voor toekomstige economische groei, technologische vernieuwing en het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen, zoals de energietransitie en digitalisering. De R&D Top 50 geeft hiermee een waardevolle en gedetailleerde blik op de organisaties die actief bijdragen aan de innovatiekracht van Nederland.
Meer over onderzoek
Over Witold Kepinski
