Leafcloud helpt overheden met controle en innovatie

De technische kern van Leafcloud bestaat uit het leveren van krachtige IT-capaciteit, met name voor toepassingen op het gebied van artificial intelligence en Cloud compute. “Wij zijn gewend te leveren aan partijen die innovatieve dingen doen met AI en daarvoor krachtige infrastructuur nodig hebben,” vertelt Van Zoeren. Dat gaat verder dan alleen het aanbieden van rekencapaciteit. Leafcloud heeft een aanpak ontwikkeld waarin high-performance computing wordt gecombineerd met energiehergebruik.

“We plaatsen onze GPU-servers in kleinere, decentrale datacenters — vaak in of onder bestaande gebouwen — waar we de restwarmte gebruiken om warm water terug te leveren aan het pand. Zo kan iemand letterlijk douchen met de warmte van onze servers,” legt Van Zoeren uit. Met die aanpak bespaart Leafcloud 62 ton CO2-uitstoot per jaar ten opzichte van traditionele datacenters. Tegelijkertijd biedt het een oplossing voor het groeiende probleem van stroomtekorten in grote steden, door slim gebruik te maken van lokale overcapaciteit.

Datasoevereiniteit

Naast duurzaamheid speelt datasoevereiniteit een sleutelrol in de strategie van Leafcloud. Veel overheidsorganisaties blijken in de praktijk minder controle te hebben over hun data dan ze zelf vermoeden. “Ze hebben jaren geleden gekozen voor een Nederlandse IT-partner met een eigen datacenter. Maar door bedrijfsmatige keuzes zijn die data ongemerkt gemigreerd naar Amerikaanse hyperscalers zoals AWS of Azure,” zegt Van Zoeren. “Zonder dat die organisaties dat wisten, of juridisch hebben kunnen beïnvloeden.”

Het gevolg is dat veel gemeenten en andere overheidsinstanties nu geconfronteerd worden met de vraag: hoe krijgen we de regie terug? “Ze willen weten of ze kunnen afdwingen dat data in Nederland blijven. En zo niet, wat dan hun opties zijn,” aldus Van Zoeren.

Cindy Ip bevestigt dit beeld. “De afgelopen jaren is de IT-backend vertroebeld geraakt. Diensten zijn uitbesteed, vaak aan bekende Amerikaanse leveranciers, en daardoor zijn de zichtbaarheid en controle verdwenen. Veel publieke instellingen willen nu weer overzicht. Ze vragen ons: waar moeten we beginnen, en wat is realistisch op korte termijn?”

Samenwerking

Leafcloud schuift actief aan bij strategische overleggen met de overheid. “We doen mee aan drie stuurgroepen via de Dutch Cloud Community. Eén van onze collega’s zit bijna een dag per maand bij het ministerie,” zegt Van Zoeren. Daar worden scenario’s besproken over onder meer data governance, compliance, aanbestedingen en toekomstige geopolitieke risico’s.

Een concreet voorbeeld is de Russische respons op sancties, waarbij in enkele maanden alle data uit Amerikaanse clouds werden teruggehaald. “Dat laat zien dat het kan. En hoewel we die situatie niet moeten romantiseren, dwingt het ons wel om stil te staan bij onze eigen kwetsbaarheid,” aldus Van Zoeren.

AI

Leafcloud stelt dat de groei van AI niet mag worden afgeremd door onzekerheid over datasoevereiniteit. “AI is essentieel, bijvoorbeeld voor de energietransitie, maar het verbruikt ook veel energie,” legt Van Zoeren uit. “Wij zorgen dat je zonder concessies op controle of duurzaamheid toch snel kunt opschalen.”

Hoewel de interesse vanuit de overheid toeneemt, blijkt de implementatie vaak te stuiten op organisatorische traagheid. “De technologie is er, maar de besluitvorming is versnipperd. We zien nu dat de vijf grootste gemeenten binnen de VNG gezamenlijk AI-initiatieven proberen te organiseren. Dat is een positieve ontwikkeling,” zegt Van Zoeren.

“Het gaat vaak niet om de techniek, maar om governance,” vult Ip aan. “Wie heeft binnen de organisatie het overzicht? Hoe verantwoord je intern dat je gevoelige systemen aanpast? Hoe navigeer je langs compliance en aanbestedingsregels?” De eerste vraag die Leafcloud vaak stelt aan overheden is: “Kun je je eigen IT-landschap tekenen?” En verrassend vaak luidt het antwoord: nee.

Cultuuromslag

Naast technische en juridische obstakels ligt er volgens Leafcloud ook een culturele uitdaging. “Overheden beperken zich tot de traditionele negen-tot-vijfmentaliteit,” zegt Van Zoeren. “AI draait 24/7. Cloudomgevingen staan nooit stil. Daar hoort een andere houding bij.”

Hij merkt op dat er vaak veel motivatie is bij de mensen ‘aan de knoppen’ binnen overheidsorganisaties. “Maar het kost moeite om goede ideeën door alle bestuurlijke lagen te krijgen.” Volgens Ip ligt daar ook een leerpunt voor overheden: het kunnen en durven maken van keuzes buiten de gebaande paden.

Leren

De dynamiek tussen overheid en bedrijfsleven is volgens Leafcloud niet alleen eenrichtingsverkeer. “De overheid kan van het bedrijfsleven leren hoe je controle houdt en snel innoveert. Maar wij als bedrijven kunnen op onze beurt serieuzer omgaan met compliance,” zegt Van Zoeren. “In het bedrijfsleven stappen we soms te makkelijk over risico’s heen. Terwijl grotere gemeenten, nu echt overwegen om volledig van Microsoft af te stappen. Dat vraagt lef.”

Ip vult aan dat bedrijven vaak wél precies weten waar hun data staan en wie toegang heeft. “Die kennis ontbreekt soms bij publieke instellingen. Tegelijkertijd is de overheid vaak verder in het documenteren van beleid, privacy procedures en verantwoordingsstructuren. Daar kunnen bedrijven ook van leren.”

Ecosysteem

Leafcloud bouwt aan een ecosysteem van partners om publieke instellingen optimaal te ondersteunen. Met partners als Incentro (voor AI en digitale transformatie) en Avisi (gericht op onderwijs en educatie) levert Leafcloud niet alleen infrastructuur, maar ook kennis en toepassingen. “Wij denken mee over hoe AI-toepassingen gerealiseerd kunnen worden. Niet alleen: u vraagt, wij draaien,” aldus Van Zoeren.

Leafcloud werkt momenteel met ongeveer zestig organisaties aan AI-projecten, waaronder ook universiteiten en semi-overheidsinstellingen. “We hebben ervaring met Cloud transformatie, Kubernetes-orkestratie, opschaling, keuze van GPU-kaarten, en de optimalisatie van AI-modellen. Die ervaring willen we delen met overheden,” zegt Van Zoeren. “We hoeven niet te experimenteren; we zijn al door de kinderziektes heen.”

Persoonlijk

Wat Leafcloud onderscheidt van hyperscalers is hun klantbenadering. “Wij zijn klein, maar daardoor benaderbaar. Klanten praten rechtstreeks met onze engineers via Slack. Geen tickets, maar direct contact,” zegt Ip. “Dat leidt tot snellere oplossingen, meer vertrouwen, en vooral enthousiasme over de performance.”

Dit moet organisaties weer controle geven over hun data, infrastructuur verduurzamen en AI toegankelijk maken zonder afhankelijkheid van buitenlandse partijen. “We geloven niet dat de overheid volledig overstapt op Nederlandse clouds. Maar een hybride model is realistisch én noodzakelijk,” stelt Van Zoeren. “Wij willen daar een sleutelrol in spelen.”