Pleidooi voor digitaal publiek domein: 4 voorstellen voor verkiezingsprogramma's

De organisaties stellen dat de digitalisering van de samenleving, ondanks de vele voordelen, ook ontwrichtende gevolgen heeft. Ze wijzen op de polarisatie en desinformatie die onze democratie bedreigen en de schadelijke impact van verslavende algoritmes op de mentale gezondheid. Volgens hen is een belangrijke oorzaak hiervoor het gebrek aan een digitaal publiek domein, wat de afhankelijkheid van private, commerciële platforms vergroot.

"Ons publieke debat vindt plaats op private platforms die gebruikmaken van verslavende en misleidende algoritmes," aldus de organisaties. "Als we onze maatschappelijke weerbaarheid terug willen winnen, zullen we moeten investeren in het digitale publieke domein en in maatschappelijke instituties en programma's die ondersteunend zijn aan de digitale samenleving."

De vier voorgestelde beleidsmaatregelen zijn:

1. Alternatieve Publieke Sociale Media

De organisaties pleiten voor investeringen in alternatieve, onafhankelijke en publieke sociale media. Dit moet een einde maken aan de afhankelijkheid van private platforms die de rechtstaat ondermijnen. Ze verwijzen naar initiatieven zoals #MakeSocialsSocialAgain en TheNextSocials, die zich inzetten voor een nieuwe generatie sociale media gebaseerd op publieke waarden.

2. Maatschappelijke Moderatie

Momenteel wordt de moderatie van sociale media veelal uitbesteed aan buitenlandse, private partijen, wat als ongewenst wordt beschouwd vanwege de misleidende en polariserende algoritmes die daar worden ingezet. De organisaties stellen dat het publieke debat een taak is van de samenleving zelf. Ze willen publieke financiering beschikbaar stellen om culturele en publieke organisaties in staat te stellen de verantwoordelijkheid voor moderatie op zich te nemen binnen de ontwikkeling van publieke platforms.

3. Publiek Beheer van Digitale Infrastructuur

De organisaties benadrukken dat essentiële maatschappelijke functies, zoals communicatie en cybersecurity, gedomineerd worden door niet-Europese big tech bedrijven. Ze zien dit als een bedreiging voor de nationale veiligheid en pleiten ervoor dat dergelijke kritieke infrastructuur onder publiek beheer komt. Concreet stellen ze voor om ten minste 2,5% van de 1,5% NAVO-norm voor defensie te reserveren voor investeringen in publieke digitale infrastructuur.

4. Een Soeverein Tech Fonds

Naar Duits voorbeeld stellen de organisaties voor een nieuw investeringsfonds op te richten voor het digitale domein en publieke AI. Dit Soeverein Tech Fonds moet investeren in en ondersteuning bieden aan initiatieven die werken aan een publieke digitale infrastructuur. Het fonds zou zich richten op technologieën en bedrijfsmodellen die publieke waarden borgen, zoals open source, interoperabiliteit en privacy by design, en waarbij de missie wordt bewaakt door betrokkenen in plaats van aandeelhouders.

De organisaties hopen dat de politieke partijen deze suggesties zullen meenemen in de vorming van hun verkiezingsprogramma's, om zo de digitale toekomst van Nederland veilig te stellen.