Mario Suykerbuyk, CIO TenneT: 'Snelle veranderingen zijn ook voor IT een uitdaging'

Er verandert veel op het gebied van de energievoorziening in Nederland, en dat gebeurt ook nog eens in een relatief snel tempo. Van aanbod (tienduizenden zonnepanelen en windmolens in plaats van een aantal grote centrales) tot en met de sterk toenemende vraag - van consumenten tot en met datacenters. En dat moet allemaal gefaciliteerd worden met een netwerk dat de komende jaren in omvang minimaal moet verdubbelen.

Ingewikkelde dynamiek

Suykerbuyk: "We zien nu dat die vraag naar elektriciteit vooral in de avond toeneemt: koken, wassen, opladen van elektrische auto’s. Het is de uitdaging om die vraag meer over de tijd te verdelen, zodat de piek afvlakt en ons netwerk beter wordt benut. Anderzijds zijn we van enkele tientallen hele grote elektriciteitsproducenten naar miljoenen veelal kleinere producenten gegaan, zoals de huiseigenaar met zonnepanelen op de woning. Kleine producenten die die vaak dezelfde pieken en dalen in hun aanbod hebben: zon overdag, wind als het waait. Een hele ingewikkelde dynamiek waar we grip op moeten krijgen.”

Digitalisering is daarom zowel intern als extern belangrijk, benadrukt Suykerbuyk. “We groeien snel in werknemers én in infrastructuur. We investeren vele miljarden euro’s in de uitbreiding van ons net in het kader van de energietransitie, maar ook in de digitale backbone voor onderhoud en beheer van dat net.”

Voorspellen wordt minutenkwestie

Zo zijn de control rooms die het elektriciteitsnet monitoren volledig gedigitaliseerd om de enorm veranderde netdynamiek aan te kunnen, schetst Suykerbuyk. Voorheen had je gas- en kolencentrales, een net en afnemers. Vraag en aanbod waren redelijk goed te voorspellen en op elkaar af te stemmen, misschien wel een maand van te voren. Nu zijn er honderdduizenden kleine en grotere leveranciers van – steeds vaker hernieuwbare – energie. Windparken, zonneparken, de zonnepanelen op je dak, een elektrische auto, warmtepompen, een industrie van kolen en gas naar elektrisch gaat. Het voorspellen van vraag en aanbod wordt een minutenkwestie.

“We groeien ontzettend hard om die veranderende dynamiek van het net aan te kunnen. Een gascentrale is veel voorspelbaarder dan een wind- of zonnepark en dat heeft impact op het net. Volledig digitale besturing en monitoring is dan een must. Verder krijgen we enorme hoeveelheden data uit het net, die we met AI-tools zoals machine learning omzetten in inzichten en voorspellingen: niet voor de komende maand, maar voor het komende uur, half uur en kwartier.”

TenneT-strategie

Digitalisering maakt onderdeel uit van een TenneT-strategie die bestaat uit drie pijlers:

• Het uitbouwen van het elektriciteitsnet.

• Het beter benutten van het elektriciteitsnet. Het net is namelijk vol, er staan tienduizenden ondernemers op een wachtlijst om aangesloten te worden.

• De klant meer centraal: alles wordt afgestemd op klantbehoeften. Het net is ‘vol’, maar vooral op piekmomenten. Dat is 15 procent van de tijd. Daarbuiten is nog wel capaciteit.

IT, digital, data en AI zijn essentieel om deze pijlers te ondersteunen, vertelt Suykerbuyk. “Zo proberen we op basis van data piekmomenten in stroomverbruik en -levering af te platten, in plaats van te blijven bouwen om die piekmomenten bij te benen. Via dynamic line rating, kunnen we bepalen of er toch nog iets meer elektriciteit door een lijn kan. Dit helpt de druk op het net te verminderen. En soms moeten klanten ook meebewegen: een staalfabriek of een datacentrum kan iets afschalen tijdens een piekmoment. Door afspraken over meer of minder afname of juist leveranties op piekmomenten, komt er meer ruimte voor andere afnemers en verminderen we de congestie op het net; de volle netten.”

Het interview met Mario Suykerbuyk gemist? Lees het hier terug.